عدم تحمل گلوتن چیست؟
عدم تحمل گلوتن یا حساسیت به گلوتن، یک وضعیت است که بر اثر مصرف گلوتن، پروتئین موجود در گندم، جو، جیره، ایجاد مشکلات بهداشتی برای برخی افراد پیش می آید.
دو وضعیت اصلی مرتبط با عدم تحمل گلوتن عبارتند از:
۱- ناشناخته گری گلوتن
افراد با این وضعیت حساسیت به گلوتن دارند ولی تشخیص سلیاک ندارند، علائم ممکن شامل مشکلات گوارشی، خستگی، سردرد، و افت انرژی می شود.
۲- سلیاک بیماری
این بیماری یک نوع اختلال ایمنی است که بر اثر مصرف گلوتن به وجود می آید، در افراد مبتلا به سلیاک بیماری، گلوتن باعث آسیب به روده ناشی از پاسخ ایمنی اضافی می شود.
علائم ممکن شامل مشکلات گوارشی، خستگی، کاهش وزن، و مشکلات پوستی می شود.
برای تشخیص دقیق وضعیت، توصیه می شود به یک پزشک یا تغذیه شناس متخصص مراجعه کنید.
در صورت تایید عدم تحمل گلوتن، اجتناب از مصرف محصولات حاوی گلوتن و انجام رژیم غذایی مناسب اهمیت دارد.
در صورت عدم تحمل گلوتن یا بروز بیماری های مرتبط با گلوتن نظیر سلیاک، تغذیه مناسب و متنوع بسیار حائز اهمیت است.
در ادامه توجه به نکات زیر می تواند به بهبود وضعیت تغذیه کمک کند.
۱- استفاده از جایگزین های گلوتن
از جایگزین های گلوتنی نظیر آرد گلوتن زدایی شده مثل آرد برنج، آرد ذرت، آرد آلوئه ورا استفاده کنید.
۲- انتخاب مواد غذایی طبیعی
تمرکز بر مصرف مواد غذایی طبیعی و تازه مثل میوه ها، سبزیجات، گوشت های تازه، ماهی و سایر منابع پروتئین مفید است.
۳- خوردن غذاهای گندمی گلوتن زدایی شده
برخی محصولات غذایی گلوتن زدایی شده برای افرادی که به گلوتن حساسیت دارند مانند نان و کیک گلوتن زدایی شده موجود هستند.
۴- توجه به مواد غذایی بدون گلوتن
محصولات بدون گلوتن در فروشگاه ها متنوع شده‌اند، از نان ها، کیک ها، پاستا ها و سایر محصولات بدون گلوتن بهره مند شوید.
۵- پرهیز از آلواژن های گلوتن
مراقب باشید که محصولات غذایی حاوی آلواژن های گلوتن چون سویا سس، سس های آماده، و عصاره گوشت را مصرف نکنید.
۶- توجه به علائم اضافی
اگر همچنان علائم ناشی از مصرف گلوتن وجود داشته باشد، از مشاوره با یک متخصص تغذیه یا پزشک خود استفاده کنید.
۷- افزایش مصرف فیبر
مصرف مواد غذایی حاوی فیبر مثل حبوبات، میوه ها، سبزیجات و غلات کامل بدون گلوتن می تواند به بهبود سلامت گوارش کمک کند.
۸- مصرف پروتئین ها
مصرف پروتئین های سالم مانند گوشت، ماهی، مرغ، تخم مرغ، و محصولات لبنیات بدون گلوتن را در تناول غذا های خود در نظر بگیرید.
مهم ترین نکته این است که مشورت با متخصص تغذیه یا پزشک خود را در انتخاب رژیم غذایی مناسب برای شرایط شما در نظر بگیرید.
علائم عدم تحمل گلوتن
عدم تحمل گلوتن ممکن است باعث ظاهر شدن یک سری از علائم و نشانه‌هایی شود.
این علائم می توانند در دو وضعیت اصلی مرتبط با گلوتن، یعنی ناشناخته گری گلوتن و سلیاک بیماری، مشاهده شوند.
ناشناخته گری گلوتن شامل موارد زیر می باشد.
۱- مشکلات گوارشی
افراد ممکن است از مشکلاتی مانند نفخ، دل پیچه، اسهال یا یبوست رنج ببرند.
۲- سردرد و خستگی
سردرد مزمن و حالت های خستگی از علائم معمولی ناشناخته گری گلوتن هستند.
۳- علائم عصبی
ممکن است افراد احساسات بیش از حد خشمگینی، اضطراب یا افت انرژی داشته باشند.
سلیاک بیماری شامل موارد زیر می باشد.
۱- آسیب به روده
در اثر تماس با گلوتن، سیستم ایمنی بدن به روده حمله کرده و باعث آسیب می شود.
۲- مشکلات گوارشی
اسهال یا یبوست، نفخ، تهوع و استفراغ ممکن است رخ دهد.
۳- کاهش وزن
تاخیر در رشد کودکان یا کاهش وزن در افراد بزرگ تر از نشانه های مشکلات ممکن است.
۴- مشکلات پوستی
ممکن است علائمی همچون آسیب به پوست، خشکی یا حساسیت به نور خورشید ظاهر شود.
مهم است توجه داشته باشید که علائم عدم تحمل گلوتن ممکن است در افراد مختلف متفاوت باشد و در برخی افراد، علائم ممکن است خفیف یا حتی نامشهود باشند.
برای تشخیص دقیق و درمان مناسب، توصیه می شود با یک پزشک یا تغذیه شناس متخصص مشورت کنید.
عدم تحمل گلوتن در مقابل حساسیت به گندم
عدم تحمل گلوتن و حساسیت بدن به گندم دو وضعیت مختلف هستند.
سلیاک بیماری که یک نوع اختلال ایمنی است، ناشناخته گری گلوتن که یک وضعیت حساسیت غیر ایمنی مانند حساسیت به گلوتن است اما سلیاک نیست.
مشکلات گوارشی نفخ، اسهال یا یبوست، سردرد، خستگی، افت انرژی از علائم معمولی عدم تحمل گلوتن هستند.
تشخیص
برای تشخیص عدم تحمل گلوتن، آزمایش خاصی وجود ندارد، تشخیص به وسیله‌ی انجام آزمایش ها و مشاوره با پزشک تخصصی صورت می پذیرد.
در حساسیت به گندم به صورت زیر است.
حساسیت به گندم ممکن است به مواد دیگر در گندم خارج از گلوتن، مانند فرمنتابل و یا شکلاتین احتیاج داشته باشد.
1- علائم
مشکلات گوارشی، احتمالاً آلرژی های پوستی قرمزی، خارش و حتی علائم ناشناخته مانند خستگی یا سرفه ممکن است رخ دهد.
2- تشخیص
برای تشخیص حساسیت به گندم، آزمایش‌های خاصی از جمله آزمون های پوستی و خونی انجام می‌شود.
به طور کلی، درمان هر دو حالت ممکن است شامل رژیم غذایی خاص باشد. اما مهم ترین نکته این است که تشخیص و درمان به همراه مشاوره پزشکی یا تغذیه شناس حرفه‌ای انجام شود تا برنامه مناسب برای هر فرد تدوین شود.
درمان حساسیت به گلوتن
درمان حساسیت به گلوتن بستگی به نوع و شدت حساسیت دارد، برای افرادی که به گلوتن حساسیت دارند، راه های درمان و مدیریت عبارتند از:
۱- رژیم غذایی بدون گلوتن
از مصرف محصولاتی که گلوتن دارند، اجتناب کنید، این شامل گندم، جو و محصولات مشتق از آن ها می شود.
به جای موارد، از برنج، ذرت، آرد کنجد، آرد آلوئه ورا، سایر استفاده کنید.
۲- بررسی مواد غذایی
برچسب های مواد غذایی را با دقت بررسی کنید تا مطمئن شوید که محصولات حاوی گلوتن در رژیم غذایی شما نباشند.
۳- مشاوره با تغذیه شناس
مشاوره با تغذیه شناس متخصص در ایجاد رژیم غذایی مناسب برای حساسیت به گلوتن می تواند به شما کمک کند.
۴- درمان علائم
در صورت وجود علائم گوارشی یا دیگر علائم، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید تا درمان مناسب اعمال شود.
۵- آزمایش های پزشکی
برخی از افراد ممکن است به عنوان جزئی از تشخیص حساسیت به گلوتن آزمایش‌های خاصی انجام دهند.
سلیاک بیماری با آزمون‌های خونی و بیوپسی روده تشخیص داده می‌شود.
توجه به این نکته حائز اهمیت است که قبل از اجرای هرگونه تغییر در رژیم غذایی یا درمان حساسیت به گلوتن، با پزشک یا تغذیه شناس متخصص مشاوره کنید تا برنامه ای مناسب و موثر را برای شما ایجاد کنید.
بیماری حساسیت به گلوتن، به نام سلیاک، یک بیماری خود ایمنی است که تاثیرات مخربی بر روی روده های کوچک دارد.
درمان این بیماری بر اساس رژیم غذایی بدون گلوتن و کنترل علائم می تواند به بهبود وضعیت بیمار کمک کند.
مراقبت ها و درمان های معمول عبارتند از:
۱- رژیم بدون گلوتن
از مصرف هر نوع گلوتن در غذا ها و نوشیدنی ها خودداری کنید، مواد غذایی گلوتن دار نظیر گندم، جو را از رژیم غذایی خود حذف کنید.
۲- مصرف محصولات بدون گلوتن
از محصولات بدون گلوتن مانند آرد برنج، آرد ذرت، محصولات خاص بدون گلوتن که در فروشگاه ها موجود هستند، استفاده کنید.
۳- توجه به مواد غذایی مخفی گلوتن
مواد غذایی مختلفی ممکن است حاوی گلوتن باشند، بنابراین، هنگام خرید و مصرف محصولات بسته بندی شده، برچسب آن ها را با دقت بخوانید.
۴- مشاوره با متخصص تغذیه
مشاوره با متخصص تغذیه برای طراحی یک رژیم غذایی بهینه بدون گلوتن و جلوگیری از کمبود های ممکن مواد غذایی مفید است.
۵- درمان علائم همراه
درمان علائم مربوط به سلیاک، نظیر مشکلات گوارشی یا افت وزن، با مشاوره پزشک صورت می پذیرد.
۶- پیگیری مداوم
بیماران سلیاک نیاز به پیگیری مداوم دارند، تست‌های تخصصی و مراقبت های مکمل ممکن است لازم باشد تا وضعیت سلامتی آن ها بررسی شود
۷- استفاده از دارو ها
در برخی موارد، استفاده از دارو ها مانند دارو های تسکین علائم یا مکمل‌های ویتامینی ممکن است مفید باشد.
توجه به این نکته مهم است که تشخیص و مدیریت سلیاک نیاز به همکاری نزدیک با یک پزشک گوارش و یا متخصص تغذیه دارد. ایشان می توانند نقش مهمی در تشخیص، راهنمایی در رژیم غذایی، و پیگیری درمان این بیماری ایفا کنند.